Τριάντα χρόνια και δώδεκα ταινίες μετά το Soldaat van Oranje ο Paul Verhoeven επιστρέφει με ένα ακόμα πολεμικό θρίλερ εποχής, το Zwartboek [Wikipedia] (μαύρο βιβλίο ή στην κακή — ως συνήθως — μετάφραση, Μαύρη Λίστα). Όπως ήταν και το Soldaat van Oranje όταν κυκλοφόρησε, η ταινία είναι — μέχρι στιγμής — η ακριβότερη Ολλανδική ταινία/παραγωγή καθώς και η εμπορικώς πιο πετυχημένη.
Αυτό που μου έκανε αμέσως τρομερή εντύπωση είναι η φωτογραφία της. Πραγματικά εκπληκτική, με υπέροχες αντιθέσεις, τρομερή ευκρίνεια, εξαιρετικό φωτισμό και χρώματα. Τα σκηνικά ήταν επίσης απίστευτα και η ταινία καταφέρνει να περάσει επιτυχώς την αίσθηση της εποχής. Αισθητικά η ταινία είναι τυπική του Verhoeven και σε πολλά σημεία θυμίζει το Soldaat van Oranje: άφθονο γυμνό και ερωτισμός, τοπικός φωτισμός, σκοτεινές σκηνές, οι δρόμοι και τα σοκάκια της Χάγης, η πολύχρωμη Ολλανδική ύπαιθρος. Επίσης αξιοθαύμαστη είναι η χρήση πολλαπλών γλωσσών ανάλογα με τον χαρακτήρα: στη ταινία ακούγονται εβραϊκά, ολλανδικά, αγγλικά και γερμανικά. Πόσο ευχάριστη αλλαγή από την επιβολή της αγγλικής παντού!
Σε αντίθεση με το Soldaat van Oranje, οι πρωταγωνιστές δεν είναι μια παρέα των φοιτητών που χωρίζονται, μεταλλάσονται και ωριμάζουν απότομα λόγω του πολέμου. Δεν είναι ο χαρακτήρας του Rutger Hauer που συνδυάζει τον ανδρισμό, την νοημοσύνη και ταυτόχρονα την ευαισθησία στα πρότυπα ενός ήρωα. Η ταινία εξιστορεί τη ζωή μιας νέας εβραίας κοπέλας ονόματι Rachel Steinn (Carice Van Houten) στους μήνες λίγο πριν το τέλος του Β’ ΠΠ στην Ευρώπη. Η Rachel ζεί στην Ολλανδία και κρύβεται από τους Γερμανούς περιμένωντας υπομονετικά το τέλος του πολέμου. Μια βόμβα που κατα λάθος πέφτει στη φάρμα που κρύβεται ξεκινά μια σειρά γεγονότων που θα οδηγήσουν στην ενέδρα που θα σκοτώσει τους γονείς της, την ανάμειξη της με την Ολλανδική αντίσταση, το τέλος του πολέμου, τη προδοσία και την προσπάθεια αποκάλυψης του προδότη. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας είναι μέρος των αναμνήσεων της Rachel την οποία βλέπουμε γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1950 να έχει μεταναστεύσει σε έναν καταυλισμό στο νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ και να διδάσκει στο τοπικό δημοτικό σχολείο. Τον καταυλισμό και την πρωταγωνίστρια τους ξαναβλέπουμε μόνον λίγο πριν τέλος της ταινίας, τον ισχυρότερο ίσως συμβολισμό της ταινίας. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί είναι επίσης ιδιαίτερα καλοί. Όσοι είχαν δεί το Soldaat, θα θυμηθούν τον Derek de Lint. Στο Ζwartboek τον βλέπουμε στον ρόλο του Gerben Kuipers, τον αρχηγό της αντίστασης. Επίσης και στις δύο ταινίες ήταν ο Dolf de Vries, ο οποίος τώρα έχει τον ρόλο του δικηγόρου Smaal. Βασικό ρόλο έχει και ο Sebastian Koch που είχαμε πρόσφατα δεί στο φανταστικό Das Leben der Anderen (Οι Ζωές των Άλλων), για το οποίο είχα γράψει πρόσφατα εδώ στο cosmix.org.
Το Zwartboek είναι μια ταινία που εμπεριέχει όλα τα συστατικά που προσέδωσαν στον Verhoeven τον σεβασμό, τις τιμές και τα χρήματα τριάντα χρόνια πριν: μια μεγάλη παραγωγή, πολύ καλές ερμηνείες, φανταστική φωτογραφία και ένα ιστορικά ενδιαφέρον σενάριο, βασισμένο σε μια αληθινή ιστορία και παρουσιασμένο με φόντο μια περιέργως πλούσια περιγραφή της υπο Γερμανικής κατοχής Ολλανδία. Η αίσθηση της αμερικάνικης υπερπαραγωγής χωρίς το ‘πλαστικό περιτύλιγμα’, το ηλίθιο χιούμορ ή το απροκάλυπτα δημαγωγικό σενάριο. Και παρ’ότι δεν είναι η καλύτερη ταινία της χρονιάς, είναι σίγουρα μια από τις καλύτερες του Verhoeven. Δείτε τη.
