Το περασμένο Σάββατο ήταν ημέρα κινηματογράφου και, έχωντας πρόσφατα δει τους Τρείς Πιθήκους, μια σαφώς υπερτιμημένη, πλην όμως αρκετά καλή ταινία, επισκεφθήκαμε τον Δαναό για την προβολή του ‘Βάλς με τον Μπασίρ’, μια από τις λίγες ταινίες που αξίζει να δείτε στους ελληνικούς κινηματογράφους αυτή την εποχή.
Το ‘βαλς’ επιχειρεί μια ιδιαίτερα πρωτότυπη προσέγγιση ενός τρομακτικά δύσκολου θέματος, μέσα από ένα απαιτητικό μέσο και απευθυνόμενη — κυρίως — σε ένα προβληματισμένο, εαν όχι σκεπτικό κοινό. Πραγματεύεται την ‘επέμβαση’ του Ισραήλ στον Λιβανέζικο εμφύλιο στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και συγκεκριμένα τις σφαγές στους παλαιστινιακούς καταυλισμούς στη Ṣabrā και τη Shātīlā από τους ‘φαλαγγίτες’ χριστιανούς λιβανέζους. Σφαγές που έγιναν με την έμμεση αποδοχή/ανοχή (εαν όχι ενθάρρυνση) των Ισραηλινών και που απασχόλησαν τόσο την Κνεσσέτ όσο και τη διεθνή κοινότητα.
Η πρωτοτυπία έγκειται στο ότι προσεγγίζει το θέμα από τη σκοπιά ενός ισραηλινού στρατιώτη ο οποίος είκοσι χρόνια μετά το συμβάν συνειδητοποιεί πως έχει διαγράψει από τη μνήμη του ένα μεγάλο μέρος από την θητεία του (συμπεριλαμβανομένης της σφαγής) και προσπαθεί, με τη βοήθεια παλιών φίλων και γνωστών, συμπολεμιστών του να θυμηθεί. Το ότι η παρουσίαση είναι, σχεδόν αποκλειστικά, βασισμένη σε κινούμενα σχέδια, ενισχύει την αίσθηση της πρωτοτυπίας. Η προσωπική ιστορία και αναζήτηση του πρωταγωνιστή κάνουν την θέαση γνώριμη, ανθρώπινη και ενδιαφέρουσα, ενώ παράλληλα η χρήση των κινουμένων σχεδίων καθιστά το — αδιαμφισβήτητα — σκληρό και απάνθρωπο θέμα λιγότερο δύσπεπτο, χωρίς όμως να το μειώνει.
Παρ’ότι σχετικά αργή, η ταινία παραμένει ευχάριστη και ενδιαφέρουσα· ως ντοκυμαντέρ αποτελεί ίσως τη μοναδική, διεθνώς βραβευμένη κριτική για τη στάση και πολιτική της χώρας στον πόλεμο του Λιβάνου, αλλά και μια σημαντική απόδειξη της επιπολαιότητας και ευκολίας με την οποία η ανθρώπινη ζωή χάνεται στη Μέση Ανατολή.
Θα ήταν ευτύχημα εαν η ταινία αυτή αποτελούσε μάθημα σε όσους, εντός αλλά και εκτός του Ισραήλ, αποδέχονται αβίαστα τη πολιτική και στρατηγική που σωρεία κυβερνήσεων επιβάλλουν στον ισραηλινό λαό εδώ και χρόνια, παρά τον — εμφανή — διχασμό του σε μεγάλο εύρος των συναφών ζητημάτων αλλά και των αποτυχιών αυτής της πολιτικής, όπως διαφαίνεται από τα τεκταινόμενα των ημερών μας στη Παλαιστίνη και το Ισραήλ.
