Διαβάζω στο podilates.gr σχετικά με την συνάντηση που έκαναν μέλη του site με τον δήμαρχο Αθηναίων, Γιώργο Καμίνη σε συνέχεια επιστολής που του είχαν αποστείλει πριν από μερικούς μήνες. Στο σχετικό post αναγράφονται λεπτομερώς τα θέματα που συζητήθηκαν κατά την συνάντηση αυτή. Είμαι φίλος του ποδηλάτου και αναγνωρίζω πως η Αθήνα είναι μια ιδιαίτερα εχθρική πόλη προς αυτό, όμως αφ’ενός η κρίση, αφ’ετέρου οι ολοένα μεγαλύτερες οργανωμένες προσπάθειες προώθησής του έχει, τα τελευταία χρόνια, αυξήσει το ενδιαφέρον και την χρήση του όχι μόνον ως μέσο αναψυχής αλλά και μεταφοράς.
Με ιδιαίτερη θλίψη μου, διαβάζω όμως πως κάποια από τα πιο κραυγαλέα προβλήματα που επηρεάζουν τόσο τους ποδηλάτες όσο και τους πεζούς αλλά και οδηγούς αντιμετωπίζονται με φθηνές δικαιολογίες αντί προγράμματος και λύσεων. Γίνεται, για παράδειγμα, λόγος για τα έργα που πραγματοποιούνται σε πολλούς δήμους, κυρίως για την τοποθέτηση οπτικών ινών. Γράφεται στο άρθρο, ως δήλωση της αντιδημάρχου τεχνικών υπηρεσιών κ. Νανάς Σπυροπούλου: “Μετά από μήνες τα μπαλώματα χαλάνε και οι δρόμοι γίνονται επικίνδυνοι. Θα έπρεπε να είχαν βάλει έναν σωλήνα απ’ τον οποίο να περνάνε όλες οι οπτικές ίνες. Αλλά δεν έγινε έτσι και κάθε εταιρία κάνει καινούργια σκαψίματα. Ο δήμος έχει προσθέσει εγγυητικές επιστολές στη διαδικασία, αλλά τα προβλήματα παρουσιάζονται αργότερα.”
Αργότερα; Για πόσο καιρό ‘εγγυάται’ ο εκάστοτε εργολάβος το έργο του; Στην δική μου εμπειρία τα προβλήματα εμφανίζονται ελάχιστους μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου, επηρεάζουν δε τους οδηγούς εξίσου με τους ποδηλάτες καθώς το ανώμαλο οδόστρωμα προκαλεί ζημιές στους τροχούς, τα αμορτισέρ αλλά και άλλα μέρη των αυτοκινήτων. Γιατί δεν μεριμνά ο δήμος έτσι ώστε οι συμβάσεις του εκάστοτε εργολάβου να είναι τόσο αυστηρές ώστε να εγγυώνται μια σχετικά υψηλή ποιότητα κατασκευής; Γιατί δεν μπήκε αυτός ο περιβόητος σωλήνας και πόσο έχει κοστίσει το επαναλαμβανόμενο σκάψιμο του κάθε δρόμου; Αποζημιώνεται ο δήμος για την ταλαιπωρία; Αν όχι, κάνει κάτι γι’αυτό;
Επιπλέον, αναγράφεται κάπου, δημόσια και ευκόλως προσβάσιμα η ταυτότητα του κάθε εργολάβου που έχει αναλάβει έργο σε κάποιον δρόμο, έτσι ώστε να μπορεί ο καθένας να ενημερωθεί (και να κυνηγήσει νομικά εφ’όσον προκύψουν ζημιές ή τραυματισμοί από την κακοτεχνία του) ποιός είναι υπεύθυνος για τα έργα σε κάθε δρόμο; Ακόμη καλύτερα, πως επιλέγει ο κάθε δήμος τον πλέον κατάλληλο εργολάβο για κάθε έργο; Απλά βάσει τιμής; Υπάρχει, για παράδειγμα, δημόσιος κατάλογος με εργολάβους που δικαιούνται να μειοδοτήσουν για έργα; Εάν ένας εργολάβος κάνει κακή δουλειά, υπάρχει κάποια κεντρική βάση δεδομένων που θα επιτρέψει στον δήμο, αλλά και άλλους δήμους και φορείς του δημοσίου να τον αποκλείσουν για κάποιο χρονικό διάστημα ή και οριστικά από διαγωνισμούς αν έχει επανελλημένως αποδεδειγμένα κάνει κακή δουλειά; Δεν θέλει ιδιαίτερη προσπάθεια, ούτε πόρους κάτι τέτοιο και είμαι βέβαιος πως, “ως δια μαγείας”, οι δρόμοι, τα κτήρια και οι υποδομές που σήμερα είναι έρμαια κακοτεχνιών, απάτης και κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος θα ήταν πολύ καλύτερα. Φυσικά αυτό θα σήμαινε πως η ίδια η τοπική αυτοδιοίκηση δεν θα έπαιρνε συχνά μέρος αυτής της κατασπατάλησης, κάτι που κατά τα φαινόμενα συμβαίνει.
Ακολουθεί η παράνομη στάθμευση. Ο κ. Καμίνης και η κ. Σπυροπούλου “ανέφεραν οτι η δημοτική αστυνομία γράφει πολλές κλήσεις για την παράνομη στάθμευση αλλά όταν η παραβατικότητα είναι 90% δεν μπορεί να ελεγχθεί. Πολλές κλήσεις δεν πληρώνονται”. Όπως και με τις κακοτεχνίες των εργολάβων, η επιχειρηματολογία των εκπροσώπων του δήμου Αθηναίων εξαντλείται στην δήλωση καλής πρόθεσης, την περιγραφή κακών συνθηκών και της πλήρους αδυναμίας οποιασδήποτε πράξης. Αν οι κλήσεις δεν πληρώνονται τότε κοιτάμε γιατί δεν πληρώνονται και επιχειρούμε να αλλάξουμε το ρυθμιστικό πλαίσιο έτσι ώστε να γίνεται εντελώς ασύμφορο για τον παραβάτη να μην πληρώσει. Αν η παραβατικότητα είναι 90% αυτό σημαίνει πως το σύστημα απλά δεν λειτουργεί. Κι ενώ ένας πολίτης δικαιούται απλά να κάθεται στο περιθώριο και να σχολιάζει, αυτό δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι αποδεκτή θέση και απάντηση ενός δημάρχου και της αντιδημάρχου του. Εξάλλου, ένας δήμαρχος (πόσο μάλλον περισσότεροι ενός) που πραγματικά θα ενδιαφέρονταν για την δουλειά του, θα έκανε ό,τι μπορούσε έτσι ώστε να εξασφάλιζε τις απαραίτητες νομοθετικές και οργανωτικές αλλαγές έτσι ώστε να πληρώνονται (έστω σε σημαντικό βαθμό) οι κλήσεις και με τους πόρους που θα του εξασφάλιζαν αυτές θα βελτίωνε τόσο τα δημοτικά μέσα μεταφοράς, τις υποδομές του δήμου αλλά και την αποταμίευση για αγορά και κατασκευή περισσότερων δημοτικών ασφαλών χώρων στάθμευσης για ποδήλατα και αυτοκίνητα, ποδηλατόδρομων κλπ. Αν πληρωνόταν ο κ. Καμίνης και το επιτελείο του αποκλειστικά από τα πρόστιμα που είχαν συλλεχθεί, είμαι σίγουρος πως θα ήταν διαφορετική η κατάσταση. Δυστυχώς η απαξιωτική, αδιάφορη στάση των αξιωματούχων στον δήμο Αθηναίων δεν είναι μοναδικό φαινόμενο στην Ελλάδα, αλλά μάλλον ο κανόνας. Δεν μπορώ να θυμηθώ στις λίγες δεκαετίες που ζώ έναν δήμαρχο που πραγματικά να κατάφερε να βελτιώσει ουσιαστικά την Αθήνα.
Μπορεί η οικονομική κρίση να έχει κάνει την πόλη λίγο καλύτερη από πλευράς μετακίνησης σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, όμως αυτό ήταν συμπτωματικό και όχι προγραμματισμένο από την τοπική αυτοδιοίκηση ή την κυβέρνηση. Η βιωσιμότητα της μετακίνησης στην Αθήνα θα έπρεπε να είναι βασική προτεραιότητα του δημάρχου, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες πόλεις του κόσμου όπου η ραγδαία αύξηση των αυτοκινήτων, του πληθυσμού και η γεωγραφική εξάπλωση έχουν προκαλέσει σημαντική συμφόρηση στα αστικά κέντρα. Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά, παρατηρώ πλήρη έλλειψη ιδεών, βούλησης αλλά και ικανότητας αντιμετώπισης των προβλημάτων, παραίτηση από τις πιο βασικές υποχρεώσεις των αξιωμάτων και φθηνές δικαιολογίες. Όταν πόλεις όπως η Μπογκοτά στην Κολομβία, με ελάχιστους πόρους κατάφεραν να δημιουργήσουν εξαιρετικά, οικονομικά και βιώσιμα συστήματα μαζικής μεταφοράς, βρίσκω προσβλητικές τις φλυαρίες των εκπροσώπων του δήμου που είτε δεν θέλουν, δεν ενδιαφέρονται ή απλά δεν μπορούν να πράξουν για να βελτιώσουν την ζωή των κατοίκων και επισκεπτών της πόλης τους (το φαινόμενο φυσικά δεν περιορίζεται στον δήμο Αθηναίων). Βλέποντας την τελευταία ταινία του Gary Hustwit, Urbanized, πριν από λίγο καιρό, με εντυπωσίασε τόσο η εφευρετικότητα, το πάθος αλλά και η πέραν κάθε προσδοκίας αποτελεσματικότητα δημάρχων, αξιωματούχων και υπαλλήλων διαφόρων πόλεων που κατάφεραν — σε συνθήκες απείρως δυσκολότερες των δικών μας — να κάνουν τις πόλεις τους καλύτερες. Θα ήταν καλή ιδέα, εάν οι δήμαρχοι των μεγάλων πόλεων της χώρας μας δεν είναι εντελώς πνευματικά και ψυχικά κενοί, να δούν και αυτοί την ταινία αυτή. Ίσως καταλάβουν πόσο αστείες φαίνονται οι δικαιολογίες τους, πόσο λίγες οι πράξεις τους και πόσο ασήμαντη η θητεία τους, τόσο από ιστορικής απόψης όσο και επί της ουσίας ως έργο που βοηθά και βελτιώνει την ζωή των συνανθρώπων τους.
