Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 μέχρι σήμερα, αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος στην αγορά επεξεργασίας κειμένου, υπολογιστικών φύλλων και παρουσιάσεων (κοινώς εφαρμογών γραφείου) ήταν και παραμένει η σουίτα της Μicrosoft, το γνωστό σε όλους Office.
Παραδοσιακά, τα αρχεία που παράγονται από το λογισμικό της Microsoft είναι κλειστού τύπου, δηλαδή δε γνωρίζουμε επακριβώς τη δομή τους. Αυτό καθιστά την όποια προσπάθεια ανάπτυξης τρίτων εφαρμογών ικανών να διαβάσουν/δημιουργήσουν τέτοια αρχεία ιδιαίτερα δύσκολη. Παρ’όλα αυτά, μετά από χρόνια προσπάθειας, υπάρχουν σήμερα κάποια προγράμματα που καταφέρνουν σε μεγάλο βαθμό να ισχυρίζωνται συμβατότητα με τις εφαρμογές Word, Excel και Powerpoint της Μicrosoft. Προγράμματα όπως το δωρεάν/ελέυθερο OpenOffice.org, το Pages της Apple, το WordPerfect της Corel, ή ακόμη και το δικτυακό Google Docs της Google.
Η ‘χαρτογράφηση’ των φορμά της Microsoft όμως παραμένει αγώνας δίχως τέλος, καθώς η Μicrosoft εξακολουθεί να είναι ο δυνητικός κλειδοκράτορας του φορμά και κατ’επέκταση των δεδομένων που φυλακίζονται μέσα σε αύτα.
Tο Ανοιχτά Πρότυπα
Ασχέτως των προσωπικών προτιμήσεων του καθενός, είναι ευρέως αποδεκτό πως τα Ανοιχτά Πρότυπα αποτελούν βασικό όπλο υπερ του ανταγωνισμού, εξασφαλίζουν την ελεύθερη επιλογή παροχέων λογισμικού και εγγυώνται μελλοντική πρόσβαση στα δεδομένα, ακόμη και αν ο αρχικός κατασκευαστής του λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε στην δημιουργία κάποιων αρχείων δεν υπάρχει πλέον.
Η τάση προς τα Ανοιχτά Πρότυπα δεν είναι φαινόμενο που περιορίζεται στον κόσμο του Ανοιχτού/Ελεύθερου Λογισμικού. Πλήθος οργανισμών, κυβερνήσεων και ατόμων ανα τον κόσμο έχουν εκφράσει την απαίτησή τους για την εξασφάλιση πρόσβασης και δυνατότητας επεξεργασίας των δεδομένων τους και την απεμπλοκή των δεδομένων/προτύπων από το λογισμικό.
Κατ’εξοχήν προσπάθεια προς αυτή τη κατεύθυνση αποτελεί το OpenDocument Format (ODF), ένα πρότυπο για αρχεία υπολογιστικών φύλλων, κειμένου, παρουσιάσεων και βάσεων δεδομένων το οποίο αναπτύχθηκε από τον οργανισμό OASIS, γνωστός και από το έργο του στον χώρο του ηλεκτρονικού workflow, το DocBook και άλλων. Tο πρότυπο του ΟpenDocument έχει υιοθετηθεί από το OpenOffice.org (και το παράγωγο StarOffice της Sun Microsystems) ως το βασικό πρότυπο αρχείων. Ας σημειωθεί πως η επιτροπή ανάπτυξης του OASIS συμπεριελάμβανε μέλη από πλήθος εταιριών συμπεριλαμβανομένης της Μicrosoft. Το ODF έχει τυποποιηθεί τόσο από τον οργανισμό ECMA όσο και από το ISO.
Η απώλεια του ελέγχου του προτύπου των αρχείων αποτελεί βασικό πλήγμα για τη Μicrosoft, μια εταιρία με ιδιαίτερα αμφιλεγόμενης αξίας και ποιότητος λογισμικό και μια εταιρία που στα περισσότερο από τριάντα χρόνια ύπαρξής της έχει πολλάκις δώσει δείγματα αμφίβολης ηθικής. Στη περίπτωση του ODF η στάση της Μicrosoft ήταν εξ’αρχής αντιδραστική, παρ’όλο που συμμετείχε στην δημιουργία του προτύπου ODF.
H αρχική θέση της Μicrosoft απέναντι στο ODF ήταν αυτή της αδιαφορίας. Αρχικά, η Μicrosoft, με τη απόλυτη κυριαρχία της αγοράς των εφαρμογών γραφείου, αδιαφόρησε για το νέο πρότυπο. Αντιμέτωπη με την αντίδραση του κόσμου καθώς και αρκετών σημαντικών πελατών της, όπως αρκετές Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (Βέλγιο, Φινλανδία, Γαλλία και Νορβηγία μεταξύ άλλων), τη πολιτεία της Μασσαχουσέτης στις ΗΠΑ και άλλων μεγάλων εμπορικών και μη οργανισμών, προσπάθησε να μειώσει την αξία του ODF, δηλώνωντας πως το δικό της πρότυπο, παρ’ότι κλειστό παρείχε περισσότερες λειτουργίες και δυνατότητες. Λίγους μήνες αργότερα, η Microsoft έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία του νέου προτύπου του Οffice, το OOXML.
OOXML
Το OOXML αποτελεί την τελευταία, μέχρι στιγμής, προσπάθεια της Μicrosoft να διατηρήσει τον έλεγχο στον χώρο του λογισμικού γραφείου. Με το συντριπτικό ποσοστό του Οffice και το γεγονός πως η δομή του OOXML είναι πλέον αναγνωρισμένο πρότυπο από το ECMA ελπίζει πως θα καθησυχάσει τους θεσμικούς πελάτες της ανα τον κόσμο και ταυτόχρονα θα διατηρήσει τον έλεγχο της αγοράς. Με τη τεράστια οικονομική επιφάνεια και τον έλεγχο της αγοράς η Μicrosoft έχει ήδη αρχίσει να προωθεί το OOXML σε λογισμικό γραφείου από τρίτους. Υποστήριξη για το OOXML υπάρχει στο Office 2007, το νέο iWork’08 της Apple καθώς και σε μελλοντική έκδοση του Wordperfect.
Πέραν από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, το OOXML αποτελεί κατώτερη λύση προτύπου καθώς παραμένει — στη πράξη — υπο τον έλεγχο μιας και μοναδικής, δεσπόζουσας σε βαθμό μονοπωλίου, εταιρίας που μέχρι σήμερα έχει επιδείξει υπέρμετρη αλαζονία και αδιαφορία ως προς τη ποιότητα του λογισμικού της και τις αρχές του νόμιμου ανταγωνισμού. Τελευταίο — και σημαντικότερο — βήμα προς την ‘επιβολή’ του OOXML ως το de jure πρότυπο του μέλλοντος αποτελεί η τυποποίηση του από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τυποποίησης (ISO).
Δύο πρότυπα; Όχι ευχαριστώ!
Η δημιουργία δύο προτύπων ‘κοστίζει’. Κοστίζει στους κατασκευαστές λογισμικού που θα πρέπει να δουλέψουν παραπάνω δίχως ιδιαίτερο λόγο. Κοστίζει γιατί καθιστά δυσκολότερη τη χρήση του λογισμικού καθώς και την εξέλιξη του προτύπου αυτού καθεαυτού. Το OOXML είναι ένα ‘σπασμένο’ πρότυπο. Παραμένει υπο τον έλεγχο της Microsoft και υστερεί τεχνικά του ODF. Κάνει κακή χρήση της γλώσσας XML και δε πληροί τις προϋποθέσεις ενός Ανοιχτού Προτύπου.
Αντίθετα, το ODF είναι ήδη τυποποιημένο και επαρκές πρότυπο· αναπτύσσεται από τον πολυμερή, διεθνή οργανισμό OASIS και όχι από μια εταιρία και εξελίσσεται συνεχώς με βάση τις κοινές αποφάσεις των μελών που συμμετέχουν (και όχι την απόφαση μιας εταιρίας κεκλεισμένων των θυρών). Έχει ήδη τυποποιηθεί απο τον ISO/IEC και το ECMA.
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2007, οι χώρες μέλη του ISO θα ψηφίσουν υπερ ή κατα της τυποποίησης του OOXML ως διεθνές πρότυπο. Η Μicrosoft έχει ήδη σπαταλήσει δεκάδες εκατομμύρια ώστε να εξασφαλίσει τη ψήφο μικρότερων χωρών. Μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες (καθώς και οι ΗΠΑ) έχουν ήδη καταστήσει σαφές πως θα καταψηφίσουν τη θέσπιση του προτύπου από τον ISO. Η τυποποίηση του OOXML όμως δεν εξαρτάται μόνον από τα χρήματα που σπαταλά η εν λόγω εταιρία.
Εαν χρησιμοποιείτε επεξεργαστή κειμένου, υπολογιστικό φύλλο ή λογισμικό παρουσιάσεων η προώθηση του ODF και η αποτροπή της θέσπισης του OOXML ως διεθνές πρότυπο σας αφορά! Η Ελλάδα αντιπροσωπεύεται στον ISO από τον ΕΛΟΤ. Στείλτε τους μήνυμα ή τηλεφωνήστε τους στο +30 210 21 20 100.
Περισσότερες πληροφορίες εδώ.